Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Yer Sistem Bilimi Programı doktora öğrencileri Seda Işık ve Ezgi Tok, Dr. Öğr. Üyesi Nazlı Olğun Kıyak’ın danışmanlığında yürütülen projeler kapsamında TÜBİTAK tarafından desteklenmeye hak kazanmıştır.
Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, Yer Sistem Bilimi Programı doktora öğrencisi Seda Işık’ın yürütücülüğünde ve Dr. Öğretim Üyesi Nazlı Olğun Kıyak’ın danışmanlığında ‘’Buzlu okyanus dünyalarında astrobiyolojik açıdan önemli moleküllerin jeokimyasal kararlılık modelleri’’ başlıklı projede, Satürn ve Jüpiter’in bazı uydularının (Enceladus, Titan, Europa, Ganymede) kabuk altı okyanuslarında, yaşam için önemli moleküllerin kararlılıklarının geniş bir basınç-sıcaklık aralığında hesaplanması hedeflendi. Proje kapsamında, erken yaşam için en ilgi çekici tepkime zincirlerinden biri olan sitrik asit çevrimi ele alınarak çevriminin 8 basamağının da kararlılık analizleri hedef uyduların jeotermleri üzerinden modellendi. Hücre metabolizmasında önemli görevleri olan bu çevrime katılan bazı organik moleküllerin okyanus dünyalarının termodinamik koşullarında kararlı olmadıkları bulundu.
Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Yer Sistem Bilimi Programı doktora öğrencisi Ezgi TOK’un yürütücülüğünde ve Dr. Öğretim Üyesi Nazlı Olğun Kıyak’ın danışmanlığındaki ‘Karstik Mağaralarda Bir Ekosistem Bileseni Olarak Bakteriyel Mikrobiota: Türkiye'den Örnekler’’ başlıklı projede, Türkiye’de yer alan 13 karstik mağarada Yeni Nesil Dizileme (NGS) yöntemi ile metagenomik analizler gerçekleştirilmektedir. Projede ayrıca, mağaraların mikro-iklimi (CO2, sıcaklık ve nem) ve kayaç/su jeokimyası çalışmaları sürdürülmektedir.
Mağaralar, jeolojik süreçler içinde oluşmuş, yeryüzü ile bağlantılı yeraltı boşluklarıdır. Dünyanın dört bir yanındaki sayısız mağaranın çoğu ise, bir çözünme mağarası tipi olan, kireçtaşı formasyonlarında gelişmiş karstik mağaralardır. Atmosferik CO2 oranı, sıcaklık ve yağış miktarı gibi iklimsel ölçütler, bitki örtüsü ve jeolojik yapı, mağaranın bulunduğu coğrafyanın atmosferik, hidrosferik, biyosferik ve litosferik unsurlarını oluşturmaktadır.
Geniş bir karstik cografyada yer alan ve mağaralarca oldukça zengin olan Türkiye, mağara araştırmaları için en uygun coğrafyalardan biridir. Ancak, Türkiye’de yer alan mağaralarda bakteriyel çesitliliğin araştırıldığı çalışmalar oldukça azdır ve bu çesitliligin jeokimya ve mikroiklim ile ilişkisi henüz bilinmemektedir. Bu çalısmada, Türkiye’nin farklı iklim rejimlerinin hakim olduğu 3 ayrı cografi bölgesinden seçilen, benzer yapısal özellikte jeolojik birimler içinde gelişmiş 13 mağarada, mikro-iklimsel (CO2, ısı, nem) ve çevresel (pH, alkalinite) ölçümler gerçeklestirilmiştir. Sonuçlar istatistiksel yöntemler yardımıyla hem her bir magara özelinde hem de coğrafi dağılım alanı göz önünde bulundurularak bölgesel olarak değerlendirilmiştir.
